Sociale inclusie en destigmatisering van mensen met een psychische kwetsbaarheid Donderdag 21 november 2019, locatie: Theater de Veste in Alkmaar
Dagvoorzitter Marcel Brosens opent de middag. Centraal staat het destigmatiseren van mensen met psychische aandoeningen in de regio en in de wijk. Wat kan je in de wijk doen om stigmatisering tegen te gaan? Deze middag wordt georganiseerd door het ministerie van Volkshuisvesting, Welzijn en Sport (VWS) en het Kennisplatform Sociaal Domein Noord-Holland. Doel van de middag is om het taboe te doorbreken dat vaak ervaren wordt om te spreken met mensen die psychisch kwetsbaar zijn.
Miriam Leuning van RCO de Hoofdzaak opende de middag. Zij is ambassadeur van Samen Sterk zonder Stigma (zie hier een link naar de website). Iedereen heeft wel eens vooroordelen. Volgens Miriam Leuning is het de kunst om je hiervan bewust te zijn en stil te staan bij het feit dat je een keuze hebt hoe je omgaat met dit vooroordeel. In de media gaat het vaak over mensen met verward gedrag maar liever spreekt zij van mensen met onbegrepen gedrag. Samen Sterk zonder Stigma heeft verschillende tools ontwikkeld om het gesprek met elkaar aan te gaan en de mens achter het label te zien. Miriam is zelf ervaringsdeskundige en vertelt over haar anorexia-verleden waarin ze op zoek was naar controle en houvast in het leven. Ze vertelt dat in die tijd veel óver haar gesproken werd in plaats van mét haar. Terugkijkend had ze gehoopt dat er iemand naar haar toe was gekomen, maar ze erkent dat het vaak heel spannend is om die stap te nemen. Omslagpunt in haar herstel was hulp van een ervaringsdeskundige professional die haar eigen herstelverhaal vertelde. Dit was iemand waarbij ze het gevoel had dat ze haar nooit zou veroordelen en dat deze professional kan voelen wat jij voelt. Ervaringsdeskundigen zijn heel erg belangrijk. Juist hun zouden we een stem moeten geven.
Het tweede programma-onderdeel van de middag is een voorbeeld van Community Building in de Haarlemse wijk Schalwijk. De woningbouwvereniging Pré Wonen heeft het afgelopen jaar ingezet op een initiatief dat dicht bij de mens staat en het gewone menselijke contact centraal stelt. Tijdens de presentatie wordt dit initiatief vanuit vier perspectieven belicht: vanuit de woningbouwvereniging Pré Wonen, vanuit sociaal werk (Buurtpower), vanuit de vrijwilliger en vanuit de bewoner. In de wijk wordt gewerkt met verschillende methodieken zoals Methodiek Systematisch Rehabiliterend handelen en het werken vanuit de 7 p’s ( probleemloos, planloos, pretentieloos, paniekloos, prestatieloos, pret en passend ondersteunend). Deze methodieken worden ook geleerd aan de vrijwilligers. Zij spelen een hele belangrijke signalerende rol in de wijk. Daarnaast zijn etage-vertegenwoordigers actief in de flats. Deze bewoners werken als vrijwilliger en zijn bijvoorbeeld de mensen die nieuwe bewoners welkom heten. Bewoners kunnen ook altijd met vragen of signaleringen naar de etage-vertegenwoordigers die direct contact hebben met de woningbouwcorporatie via een appgroep. Hierdoor is er snel contact waardoor je als woningcorporatie snel kunt signaleren en echt preventief kunt werken. Vrijwilliger Steenstra en bewoner Bianca Schouten sluiten af en vertellen over Buurtpower. Bianca vertelt dat Buurtpower voor haar een hele belangrijke rol heeft gespeeld in haar zware herstel.
Vervolgens staan Yolanda Nijssen en Wendy Alblas kort stil bij één van de drie workshops uit het middagprogramma: het Victoria-Project . Uit cijfers blijkt dat mensen met psychische aandoeningen veel vaker slachtoffer zijn van misdaad (cyber pesten, seksueel misbruik, diefstal etc.) Dit heeft grote gevolgen voor het zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarden en kwaliteit van leven. Het Victoria-Project heeft een gespreksmethode ontwikkeld voor hulpverleners in de GGZ die door deze methode het gesprek aan kunnen gaan en hier expliciet aandacht aan geven zodat er meer erkenning is voor de lastige situatie van mensen.
Na deze plenaire start zijn er drie workshops te volgen:
1) GGZ Vriendelijke wijken in de praktijk, LVB in de Wijk - Gemeente Amsterdam, stadsdeel Zuid
2) Bijspringen en Versterken- Participe Amstelland
3) Het Victoria-Project – Tilburg University
Na de workshops vervolgen we het plenaire gedeelte. Caroline de Vries en Roy Muller werken bij Buurtcirkel in Den Helder. Dit is een initiatief waarbij wonen en welzijn samenkomen. Het is een mooi voorbeeld van hoe je destigmatisering in de wijk kunt vormgeven. Eigen vaardigheden en talenten staan centraal en het vormen van netwerken. Door ontmoetingen ontstaan nieuwe initiatieven zodat mensen een netwerk kunnen opbouwen en elkaar kunnen vinden en ondersteunen zodat ze minder snel een beroep doen op formele zorg.
Als laatste vertelt Nico Adrichem en Inge Vellema over de Verhalenkamer van GGZ Noord-Holland-Noord. De Verhalenkamer is gevestigd op Landgoed Willibrordus in Heiloo (klik hier). Dit was ooit een groot terrein waar een instelling voor GGZ gehuisvest was. Mensen met een psychische kwetsbaarheid hebben hier lange tijd permanent woonden. Het terrein heeft niet meer deze functie. Tegenwoordig geeft het terrein onderdak aan veel kleine bedrijfjes waar deels mensen met een psychische kwetsbaarheid werken. Deze bedrijven staan open voor publiek (bijvoorbeeld verkoop van biologische groenten) waarmee de omgekeerde integratie wordt gerealiseerd. De Verhalenkamer vertelt over de geschiedenis van de psychiatrie en geeft ervaringsverhalen een podium. Inge Vellema draagt vervolgens haar indrukwekkende eigen verhaal voor aan het publiek.
Dagvoorzitter Marcel Brosens nodigt het publiek uit ieder voor zich het volgende te beantwoorden: wat ga je nu en op termijn anders doen en staat iets jou daarvoor nog in de weg? Samen met lector Lilian Linders van Inholland en de zaal bespreekt Marcel Brosen de antwoorden. Stigmatisering is vaak een blinde vlek. We doen het veelal onbewust. Goed kunnen luisteren naar mensen is een kunst. Het is belangrijk dat hulpverleners hoop en vertrouwen hebben dat er een mogelijkheid tot herstel is. Het zijn de kleine dingen waar mensen vooral veel steun van ervaren.